W dniach 4-5 marca 2025 roku, w Nowym Sączu, odbyła się konferencja organizowana przez Instytut Zootechniki PIB oraz Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, podsumowująca projekt grupy operacyjnej e-Byczek. Projekt nosił tytuł: „Innowacyjny system selekcji bydła rasy polskiej czerwonej w celu doskonalenia wołowiny ras rodzimych oraz utworzenie repozytorium DNA bydła objętego programem ochrony zasobów genetycznych z zastosowaniem aplikacji e-DNA: ID Bydła”.
Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli władz samorządowych, świata nauki, doradców rolniczych oraz hodowców bydła, którzy wspólnie omawiali efekty prac grupy operacyjnej. Uczestników uroczyście powitali Dyrektor IZ PIB – dr inż. Tomasz Jacek oraz Zastępca Dyrektora MODR w Karniowicach – Wiesław Grochal.
Pierwszy dzień konferencji poświęcony był omówieniu działań grupy e-Byczek i ich znaczeniu dla hodowców bydła ras zachowawczych. Dr hab. Anna Radko, prof. IZ PIB, kierująca pracami grupy operacyjnej, przedstawiła założenia projektowe, cele, zakres badań oraz osiągnięte innowacyjne rezultaty. Następnie Robert Rajzer, rolnik-hodowca i członek grupy operacyjnej, zaprezentował swoje gospodarstwo i omówił działania realizowane w ramach projektu, ukazując perspektywę rolnika zaangażowanego w prace zespołu.
Dr inż. Ewa Sosin, Krajowy Koordynator ds. Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich, podkreśliła, że ochrona zasobów genetycznych to wspólna sprawa hodowców i naukowców. Omówiła znaczenie badania pochodzenia bydła w oparciu o badania DNA dla ochrony in situ i rozwoju systemu jakości „Rasa Rodzima”. Podkreśliła także rolę hodowców wspierających Krajowy Bank Materiałów Biologicznych, poprzez przekazywanie próbek DNA swoich zwierząt do badań naukowych za pośrednictwem aplikacji opracowanej przez grupę e-Byczek.
Dyskusja, która wywiązała się po wystąpieniach, skupiła się na możliwościach i sposobach wsparcia hodowców w celu poprawy opłacalności hodowli ras rodzimych. Głos zabrali m.in. Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego – Stanisław Pasoń oraz Prezes Związku Hodowców Polskiego Bydła Czerwonego – Piotr Rydel.
W dalszej części spotkania, dr inż. Anna Koseniuk wygłosiła prelekcję dotyczącą rozwoju badań nad pochodzeniem zwierząt, a prof. dr hab. Katarzyna Ropka-Molik zaprezentowała usługi oferowane przez Laboratorium Genetyki Molekularnej Instytutu Zootechniki PIB. Dużym zainteresowaniem cieszyła się również prezentacja aplikacji e-DNA: ID Bydła, opracowanej w ramach projektu. Przedstawił ją Mariusz Adamczyk, kierownik Działu Informatyki IZ PIB. Program umożliwia składanie zleceń i kontrolę pochodzenia bydła objętego Programem Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt, co pozwala na precyzyjne zarządzanie stadem i identyfikację zwierząt.
Zamknięciem pierwszego dnia konferencji była prezentacja brokera innowacji Konrada Popka z MODR w Karniowicach, dotycząca doświadczeń MODR w działaniu „Współpraca” w ramach PROW 2014-2020 oraz warunków finansowania projektów grup operacyjnych w nadchodzącym naborze w ramach Interwencji I.13.5. Współpraca Grup Operacyjnych EPI.
Drugi dzień konferencji poświęcono warsztatom, w których aktywnie brali udział hodowcy bydła ras zachowawczych. Podczas zajęć praktycznych uczestnicy, wspierani przez zespół informatyków IZ PIB, mogli testować funkcjonalność aplikacji e-DNA: ID Bydła, w tym składanie zleceń na badania pochodzenia oraz zarządzanie indywidualnym kontem, gdzie gromadzone są dane identyfikacyjne zwierząt. Celem warsztatów było zachęcenie hodowców do wykorzystywania nowoczesnych technologii w codziennej pracy.
Efektem projektu jest stworzenie nowoczesnego systemu wyboru zwierząt do stada, który nie tylko wspiera hodowców w podejmowaniu decyzji, ale także przyczynia się do doskonalenia jakości wołowiny ras rodzimych, gwarantując jej autentyczność. Część aplikacji poświęcona repozytorium DNA otwiera nowe możliwości włączenia hodowców w działania na rzecz ochrony ex situ cennych ras bydła.
Konferencja podsumowująca projekt stała się doskonałą okazją do wymiany doświadczeń i wzmocnienia współpracy pomiędzy naukowcami, hodowcami i doradcami, tworząc solidne podstawy do dalszych wspólnych działań.
