Spotkanie hodowców z województwa dolnośląskiego w ramach szkolenia w gospodarstwie demonstracyjnym w Kłodzku, w ramach poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych”, realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie „Nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła ras mięsnych”.
Szkolenie rolników z województwa dolnośląskiego, w gospodarstwie demonstracyjnym, w miejscowości Kłodzko jest działaniem w ramach realizacji poddziałania 1.2 „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, dotyczącego nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła mięsnego. Operacja ta jest wspófinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Tematem szczegółowym demonstracji była „Optymalizacja procesu produkcyjnego w stadzie bydła rasy limousine”. Podobnie jak w poprzednich szkoleniach demonstracyjnych na terenie kraju, wyznaczono główne tematy i cele, jakie będą osiągnięte w wyniku trzykrotnych spotkań w gospodarstwie.
Podczas spotkania w dniu 4 lipca 2023 roku wyznaczono sobie za cel pokazanie właściwego zarządzania stadem bydła mięsnego rasy limousine w terenach podgórskich (w oparciu o wypas kwaterowy oraz monitoring bydła z wykorzystaniem zaimplementowanych chipów), a jednocześnie ukazanie możliwości wykorzystania dostępnych technologii w praktycznym i efektywnym gospodarowaniu na użytkach zielonych z pełnym monitoringiem zdrowotności wypasanych zwierząt oraz kontrolą poziomu stresu termicznego. W demonstracji, w oparciu o łącznie trzy wizyty w gospodarstwie, poruszy się także problem racjonalnej gospodarki wodą, w tym modelowe zarządzanie nią – zwłaszcza w okresie nadchodzącej już suszy.
Fot. 1. Uczestnicy szkolenia w części praktycznej w gospodarstwie.
Obiekt demonstracyjny Joanny Więcek, w którym spotkali się rolnicy, założony jest w gospodarstwie przy ulicy Lisiej w Kłodzku (powiat kłodzki, woj. dolnośląskie), posiadającym dwa stada bydła rasy limousine – w liczbie odpowiednio 60 matek i 70 opasów. Do dyspozycji gospodarstwa pozostaje ponad 450 ha, w tym 30 ha przeznaczone jest na pastwiska. Są one podzielone na dwie kwatery, w których zwierzęta przebywają jednorazowo do 2 miesięcy, w ilości do 20 sztuk od maja do listopada. Wybrane grupy mogą być w wypasie 24 godzinnym. W późniejszym okresie roku, sezon jesienno-zimowy dla bydła dostępna jest kwatera zimowa lub okólnik. Zwiedzane pastwiska utworzone są na gruntach ornych, a odległość ich od gospodarstwa jest nie większa niż 200 metrów. Żywienie bydła rasy limousine oparte jest o opracowane dawki pokarmowe, podawane przez wóz paszowy raz dziennie na stół paszowy. Krycie odbywa się haremowo w oparciu o czystorasowe buhaje, które są wymieniane w stadzie co 5 lat, a pochodzą z hodowli zarodowych. Krycie w zwiedzanym stadzie odbywa się w okresie od maja do lipca, z wycieleniami około lutego. Dbając o dobrostan i zdrowie utrzymywanych zwierząt, dokonuje się korekcji racic raz w roku, na jesień, przez podmiot zewnętrzny.
Fot. 2.-3. Przed oborą i w oborze dla bydła rasy LM
Omawiana demonstracja zawierała część teoretyczną i praktyczną. W części teoretycznej prowadzący spotkanie pracownik DODR omówił aspekty rozrodu w stadzie, właściwych terminów krycia oraz stosowania sztucznej inseminacji w stadach bydła mięsnego. Zaprezentował także metody wykrywania i monitorowania rui oraz temat porodów naturalnych na pastwisku (obserwacja ryzyka, interwencja, profilaktyka). Poruszony został aspekt odpowiedniego doboru ras do charakteru i formy produkcji danego gospodarstwa oraz korzyści z tego wynikających, zwłaszcza w kontekście pozyskiwania mieszańców pokolenia F1. W drugiej części spotkania teoretycznego pracownik Instytutu Zootechniki PIB omówił aspekt racjonalnego i monitorowanego wypasu bydła. Szczególnie zwrócił uwagę na możliwości zwiększenia poziomu produkcji, poprzez planowaną gospodarkę użytkami, dodatkowe żywienia w oparciu o stosowany wóz paszowy i nieograniczony dostęp do pasz objętościowych (słoma, siano) w obszarze okólnika.
Fot. 4.-5. Stado bydła rasy limousine w gospodarstwie.
Prowadzący omówił ważną rolę nieograniczonego dostępu do wody oraz całodobowego monitoringu warunków mikroklimatycznych na pastwisku i w oborze. Poruszony został temat małej retencji na pastwisku oraz możliwości wykorzystania wody opadowej w gospodarstwie. Podniesiono także temat konieczności prowadzenia corocznej analizy jakości wody podawanej zwierzętom i dozory jej dostępności, zwłaszcza w okresach podwyższonej temperatury i roli obszarów zadrzewionych na pastwisku w okresie letnim. Zaprezentowano nowe innowacyjne rozwiązania stosowane w hodowli bydła mięsnego jak chipowanie, bolusy dożwaczowe. Zwrócono uwagę na możliwości stałego monitoringu zwierząt, poprzez zastosowanie wspomnianych chipów podskórnych u bydła z opcją pomiaru temperatury w celu monitoring stresu termicznego opartego o automatyczny pomiar ciepłoty ciała, wykrywanie rui czy zbliżającej się akcji porodowej.
W części praktycznej, odbywającej się już bezpośrednio na pastwiskach i w obiekcie, zwiedzając kolejne kwatery do wypasu bydła, jak również obserwując samo stado pasące się na pastwiskach, uczestnicy poznali metody skutecznego i taniego, trwałego wygradzania pastwisk, roli systemów wygrodzeń kroczących, umożliwiających wypas pasowy i racjonalne zarządzanie ograniczonymi zasobami pastwisk w okresie suszy. W demonstracji pokazano prawidłowo wygrodzone pastwisko obejmujące kilka kwater, gdzie do wygrodzeń wykorzystuje się słupki betonowe, na trwałe przymontowane do gruntu oraz pastuchy elektryczne.
Właściciel gospodarstwa poruszył temat zakresu prac, jakie wykonuje w obrębie wydzielonych kwater obejmujące zabiegi pielęgnacyjne w postaci dokaszania niedojadów, bronowania i zasilania obornikiem. Poruszono także problem w wykonywaniu analiz pastwiskowych, w tym kontroli niedojadów, zadeptań i innych strat runi, w celu przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom. W trakcie zwiedzania rozmawiano także na temat roli utwardzonych okólników w poprawie warunków dobrostanowych zwierząt, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, i koniecznej infrastruktury na nim, nie tylko do przepędu i załadunku zwierząt, ale także do okresowego przeważania bydła i prowadzenia leczenia. Poruszono także aspekt bezpieczeństwa pracy, jak również zabezpieczenia stada przed drapieżnikami, które powodują obecnie szkody. Ustalono, że w ramach kolejnej demonstracji zostanie poruszony temat efektywności stosowania systemów kroczących wygrodzeń na pastwisku oraz monitoringu behawioru zwierząt.
Fot. 6.-7. Bydło na kwaterze w okresie zimy i lata.