Spotkanie hodowców z województwa dolnośląskiego, w ramach szkolenia w gospodarstwie demonstracyjnym w Osolinie, w ramach poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie „Nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła ras mięsnych”.
Jest to już drugie z gospodarstw demonstracyjnych, w którym odbywają się szkolenia rolników z województwa dolnośląskiego. Tym razem gościliśmy w miejscowości Osolin, w ramach realizacji poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, dotyczącego nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła mięsnego. Operacja ta jest wspófinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Tematem przewodnim demonstracji było „Nowoczesne zarządzanie stadem bydła mięsnego, oparte o informacje pochodzące z chipów”. Podobnie jak w poprzednich szkoleniach demonstracyjnych na terenie kraju, szkolenie obejmuje trzy wizyty. Podczas spotkania w dniu 18.07.2023 roku podjęto tematykę innowacji w hodowli bydła mięsnego, opartej o możliwość chipowania bydła i wykorzystania ich w zarządzaniu stadem. Zaprezentowano w gospodarstwie możliwości wykorzystania takiego systemu w stadzie bydła rasy limousine, utrzymywanego na pastwiskach.
Fot. 1.-2. Stado bydła rasy limousine w gospodarstwie Osolin.
Kolejnym celem szkolenia było ukazanie możliwości wykorzystania, zakupionego na potrzeby demonstracji wyposażenia, zawierającego paśnik na baloty oraz poskrom – w aspekcie efektywnego opasu bydła oraz monitoringu przyrostów masy ciała w sezonie pastwiskowym.
Podczas pierwszej wizyty wybrzmiał problem konieczności monitorowania wypasu, w tym poziomu przyrostów w kontekście suszy, słabych pastwisk i wysokiego stresu termicznego bydła. W demonstracji poruszono także problem racjonalnej gospodarki wodą, a zarazem modelowego zarządzania nią, zwłaszcza w okresie już obecnej suszy.
Obiekt demonstracyjny Mariusza Salandry, założony w gospodarstwie Osolin (powiat trzebnicki, woj. dolnośląskie) posiada 69 ha użytków zielonych, w tym pastwiska. Wielkość stada mięsnego – około 31 sztuk matek bydła rasy limousine. Bydło utrzymywane jest w okresie sezonu pastwiskowego (od maja do listopada) całodobowo w dziesięciu kwaterach, a w okresie zimy na głębokiej ściółce pod drewnianymi wiatami z okólnikiem. Pastwiska pochodzenia naturalnego utworzone są na gruntach ornych. Odległość pastwisk od gospodarstwa wynosi do 500 metrów. Żywienie w gospodarstwie oparte jest o pastwisko – w okresie zimowym o sianokiszonkę, siano oraz słomę. Krycie haremowe, w oparciu o buhaje, wymieniane w stadzie co 5 lat, a pochodzące z hodowli zarodowych. Woda do obiektu dostarczana jest z wodociągu, w okresie wypasu na poszczególnych kwaterach woda jest dowożona lub jest swobodny dostęp do naturalnych cieków wody. Bydło mięsne jest zachipowane i monitorowane pod kątem temperatury osobniczej i jednostek chorobowych całą dobę przez cały rok. W gospodarstwie wykorzystywany jest system zarządzania stadem.
Omawiana pierwsza z trzech demonstracji zawierała część teoretyczną i praktyczną. W części teoretycznej prowadzący spotkanie pracownik DODR Wojciech Karkulowski przedstawił aspekty doboru ras, efektów krzyżowania międzyrasowego, prowadzenia rozrodu w stadzie, właściwych terminów krycia oraz stosowania sztucznej inseminacji w stadach bydła mięsnego. Poruszona została kwestia odpowiedniego doboru ras do charakteru i formy produkcji danego gospodarstwa oraz korzyści z tego wynikających, zwłaszcza w kontekście pozyskiwania mieszańców pokolenia F1. Podjęto także temat bezpieczeństwa (BHP) w gospodarstwie, zwalczania chorób i profilaktyki. Odniesiono się do problemu ASF, który dotyczy wielu gospodarstw nastawionych na dwukierunkową produkcję.
Fot. 4.-5. Zachipowane bydło wraz z transponderem oraz stacja przekaźnikowa w oborze
W drugiej części spotkania teoretycznego pracownik Instytutu Zootechniki PIB, dr hab. Piotr Wójcik, prof. IZ PIB omówił aspekt innowacyjnych technologii wykorzystywanych w zarządzaniu i prowadzeniu stada bydła mięsnego (bolusy, tagi, chipy), w tym monitorowania wypasu bydła (chipy). Szczególnie zwrócił uwagę na możliwości zwiększenia poziomu produkcji poprzez planowaną gospodarkę użytkami, dodatkowe żywienie w sezonie letnim i nieograniczony dostęp do pasz objętościowych (słoma, siano) w obszarze okólnika. Prowadzący omówił ważną rolę nieograniczonego dostępu do wody przez bydło oraz całodobowego monitoringu warunków mikroklimatycznych na pastwisku i w oborze. Jest to szczególnie ważne w walce ze stresem termicznym, jaki może występować w okresie wysokich temperatur i braku obszarów zacienionych dla bydła – zwłaszcza na pastwisku. Poruszono temat małej retencji na pastwisku oraz możliwości wykorzystania wody opadowej w gospodarstwie i naturalnych cieków wodnych.
Fot. 6.-7. Pastwiska z poidłami wannowymi oraz strefa zacienienia leśnego.
W części praktycznej, odbywającej się już bezpośrednio w gospodarstwie i na pastwisku, zwiedzając kolejne obiekty jak również obserwując samo stado pasące się na pastwiskach, uczestnicy poznali metody skutecznego i taniego trwałego wygradzania pastwisk, roli systemów wygrodzeń kroczących umożliwiających wypas pasowy i racjonalne zarządzanie ograniczonymi zasobami pastwisk w okresie suszy.
Właściciel gospodarstwa poruszył temat zakresu prac, jakie wykonuje w obrębie wydzielonych kwater. Zabiegi te obejmują zabiegi pielęgnacyjne w postaci dokaszania niedojadów, bronowania i zasilania obornikiem. Poruszono także aspekt zabezpieczenia stada przed drapieżnikami, które powodują obecnie znaczne szkody w stadzie. Na kolejne spotkanie w ramach demonstracji ustalono temat efektywności stosowania systemów kroczących wygrodzeń na pastwisku oraz monitoringu behawioru zwierząt.