Wizyta hodowców z województwa małopolskiego w gospodarstwie demonstracyjnym w Chyżnym w ramach poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie „Nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła ras mięsnych”.
W dniu 30 maja br., grupa 20 rolników z powiatów nowotarskiego i tatrzańskiego w woj. małopolskim, odwiedziła gospodarstwo Jana Łysia, położone w pięknej lokalizacji pod Tatrami. Gospodarstwo uczestniczy w projekcie mającym na celu utworzenie pokazowych gospodarstw demonstracyjnych, objętych poddziałaniem 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” i realizowanym w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie „Nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła ras mięsnych”. Działania te finansowane są ze środków programu „Współpraca”, prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Bezpośrednimi realizatorami projektu są Instytut Zootechniki PIB oraz wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego, w tym przypadku Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, które wraz z Centrum Doradztwo Rolniczego w Brwinowie utworzyły w tym celu konsorcjum.
Fot. 1-2. Zwiedzanie gospodarstwa utrzymującego bydło salers ( Fot 2. A. Magiera)
Problematyka demonstracji prowadzonej w gospodarstwie Jana Łysia dotyczy „Racjonalnej gospodarki pastwiskami w aspekcie występowania okresowych suszy i niedoborów paszy”. Stanowi ona jeden z elementów całego cyklu demonstracji realizowanych w celu utworzenia pokazowych gospodarstw, które mają zostać wyposażone w innowacyjny sprzęt wspierający i ułatwiający precyzyjną i bezpieczną obsługę zwierząt. Gospodarstwo Jana Łysia specjalizuje się w hodowli rzadko utrzymywanej w Polsce rasy bydła o francuskim pochodzeniu – rasy Salers. Gospodarstwo prowadzone jest w systemie rolnictwa ekologicznego, a codzienny nadzór nad zwierzętami, nad sprawami hodowlanymi, żywieniem i rozrodem sprawuje główny zootechnik – Andrzej Majerski, który oprowadził uczestników pierwszej wizyty po zabudowaniach inwentarskich, pokazał gościom pastwiska wraz z infrastrukturą i szczegółowo przedstawił charakterystykę stada, system utrzymania zwierząt oraz dobrze wyposażony park maszynowy. Gospodarstwo obejmuje ok. 20 ha własnych, na których utrzymywane są trwałe użytki zielone oraz ok. 150 ha dzierżawionych przeznaczonych również głównie pod łąki i pastwiska. Tereny należące do gospodarstwa są tzw. obszarami o niekorzystnych warunkach gospodarowania typu górskiego. Mimo tego, właściciel gospodarstwa, planuje w przyszłości powiększenie areału pastwisk. Teren pastwisk jest podzielony na ok. 10 kwater o zmiennej powierzchni, kwatery są wyposażone w ogrodzenie elektryczne oraz poidła rynnowe podłączone ciśnieniowo do studni głębinowej. Na obszarze zabudowań znajdują się także zbiorniki retencyjne. Zwierzęta przebywają w przestronnych, przewiewnych, wolnostanowiskowych budynkach o lekkiej drewnianej konstrukcji, na płytkiej ściółce – jednej oborze dla krów z cielętami oraz dwóch wiatach dla jałówek, młodzieży i opasów. Wokół budynków znajdują się częściowo utwardzone okólniki, z których zwierzęta mogą korzystać w każdej chwili. W okresie od maja do października/listopada zwierzęta przebywają całodobowo na pastwiskach, które są zlokalizowane w bliskiej odległości od zabudowań. Stado obejmuje łącznie około 150 zwierząt czystorasowych, w tym 111 sztuk objętych jest kontrolą użytkowości mięsnej prowadzoną przez PZHiPBM. W stadzie znajduje się 40 krów matek, z których 35 znajduje się pod oceną. Krowy obecne w stadzie są długowieczne, poziom brakowania jest niski i wynika najczęściej z przypadków losowych oraz jałowości powstałej w wyniku wieku zwierząt. Zwierzęta rasy salers są odporne na niekorzystne warunki środowiskowe, krowy są dobrymi matkami charakteryzującymi się najwyższą produkcją mleka spośród ras bydła mięsnego, są zwierzętami długowiecznymi, które można utrzymywać w ekstensywnych warunkach żywieniowych. Stado Jana Łysia żywione jest wyłącznie paszami objętościowymi – latem pastwiskiem uzupełnianym sianem, zimą – sianokiszonkami i sianem łąkowym. Wśród dobrych praktyk stosowanych przez rolnika należy wymienić wykorzystanie zadrzewień w obrębie pastwisk, z których zwierzęta korzystają w okresie upałów, przemienne użytkowanie łąk i pastwisk, bardzo dobre warunki dobrostanowe, prowadzony dobór kojarzonych ze sobą zwierząt oraz monitoring świeżo urodzonych cieląt obejmujący m.in. odkażanie i sprawdzanie stanu pępków.
Fot. 3-4. Andrzej Majerski – główny zootechnik gospodarstwa podczas oprowadzania uczestników (Fot. A. Magiera – MODR w Karniowicach)
Fot. 5. Pracownik Zakładu Hodowli Bydła, dr Agata Karpowicz omawia zakres realizowanej demonstracji (Fot. A. Magiera – MODR w Karniowicach)
Fot. 6-7. Pasące się stado bydła rasy salers (Fot. A. Magiera – MODR w Karniowicach)
W ramach szkoleń, w dalszych etapach demonstracji planowany jest zakup i wyposażenie gospodarstwa w nowoczesny poskrom z wagą inwentarzową, system elektrycznych oraz łatwo przenośnych wygrodzeń kroczących, służących do wydzielania mniejszych przestrzeni na wypasanych kwaterach, poidło izolowane przeznaczone do nowobudowanej obory lub na pastwiska oraz system mikrochipów służących do monitorowania temperatury ciała zwierząt oraz ich przemieszczania w obrębie budynków, jak i na pastwiskach. Szczegółowo o celu prowadzonej demonstracji oraz jej zakresie, słuchaczom spotkania opowiedziała dr inż. Agata Karpowicz z Zakładu Hodowli Bydła IZ PIB. Podkreśliła ona znaczenie zabiegów służących zatrzymywaniu wody w obrębie trwałych użytków zielonych oraz celowość wykonywania pomiarów wydajności pastwisk. Razem z opiekunką gospodarstwa z ramienia MODR, Krystyną Stękałą, przeprowadziła ona również stacjonarną część wykładów, która nastąpiła po przerwie na kawę i ciastko, a odbyła się w pobliskim, regionalnym zajeździe, należącym do właściciela gospodarstwa. W Zajeździe odwiedzający mogli skosztować wyrobów pozyskiwanych i przygotowywanych z hodowanej w gospodarstwie rasy salers. Podczas wykładów, uczestnicy pierwszego spotkania demonstracyjno-szkoleniowego zapoznali się z charakterystyką poszczególnych ras bydła, ich predyspozycjami do produkcji, wymaganiami żywieniowymi, z systemami utrzymania bydła mięsnego, programami do zarządzania stadem i rozrodem oraz zasadami bezpiecznej pracy i obsługi zwierząt. Hodowcy biorący udział w spotkaniu chętnie dyskutowali o rozrodzie swoich zwierząt, terminach krycia, krzyżowaniu towarowym oraz odchowie cieląt. Szkolenie zakończyło się wspólnym obiadem organizatorów, gospodarzy i przybyłych gości. Kolejna wizyta w gospodarstwie Jana Łysia planowana jest na sierpień br.
Fot. 8. Część stacjonarna wizyty szkoleniowo-demonstracyjnej – wykłady w Zajeździe w Chyżnem