W dniach 25–26 listopada w Instytucie Zootechniki – Państwowym Instytucie Badawczym w Balicach odbyła się ogólnopolska konferencja pt. „Zrównoważone Wykorzystanie Zasobów Genetycznych Zwierząt – Stan, Wyzwania, Perspektywy – aktualizacja Krajowej Strategii Zrównoważonego Użytkowania i Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich”.
Celem spotkania było podsumowanie realizacji Krajowej Strategii na lata 2013–2025 oraz rozpoczęcie prac nad jej aktualizacją na okres 2026–2035. Do Instytutu przyjechali eksperci z ośrodków naukowych oraz branży hodowlanej. Obecni byli także przedstawiciele związków hodowlanych oraz organizacji związanych z rolnictwem. Wspólnie omawiano zagrożenia i problemy w poszczególnych gatunkach oraz wyznaczano kierunki dalszych działań.
W wydarzeniu uczestniczyli również zagraniczni goście z Norwegii, Niemiec i Hiszpanii, współpracujący z Instytutem w ramach Europejskiego Regionalnego Punktu Kontaktowego ds. zasobów genetycznych zwierząt (ERFP).
Obowiązująca Strategia powstała w Instytucie Zootechniki PIB w latach 2011–2013 pod kierunkiem Zespołu Koordynacyjnego ds. ochrony zasobów genetycznych zwierząt. Dokument dotyczy ochrony i zrównoważonego użytkowania zarówno ras rodzimych zagrożonych wyginięciem, jak i pozostałych ras krajowych i międzynarodowych, ważnych dla intensywnej produkcji. Podkreśla też konieczność zachowania ich zmienności genetycznej. Strategia, przygotowana zgodnie z wytycznymi FAO, obejmuje 15 priorytetów w czterech obszarach tematycznych. Dokument obejmuje łącznie 48 działań uznanych za kluczowe dla doskonalenia i ochrony krajowej bazy genetycznej.
Pierwszego dnia Sekretarz Stanu w MRiRW, Jacek Czerniak, przedstawił powiązania Strategii z innymi dokumentami krajowymi i zagranicznymi. Przypomniał, że ochrona bioróżnorodności jest nie tylko troską o dziedzictwo, ale także elementem budowania przyszłości rolnictwa. Następnie prof. Zbigniew Karaczun z SGGW omówił zagrożenia dla współczesnej hodowli wynikające ze zmian klimatycznych.
Dr inż. Agnieszka Chełmińska podsumowała realizację Strategii w latach 2013–2025. Dr inż. Ewa Sosin, jako Krajowy Koordynator ds. zasobów genetycznych zwierząt, przedstawiła propozycje nowych priorytetów oraz harmonogram prac nad aktualizacją dokumentu. Zaprosiła gatunkowe Grupy Robocze do wspólnego opracowania priorytetów i Planu Działań. Zwróciła też uwagę na potrzebę lepszej koordynacji poszczególnych obszarów w kolejnych latach.
Dalsza część dnia miała formę nadzwyczajnych spotkań Grup Roboczych. Analizowano trendy i zagrożenia oraz dyskutowano problemy w poszczególnych gatunkach. Wypracowano wstępne rekomendacje dla hodowli zwierząt gospodarskich i zaproponowano zmiany do projektowanych priorytetów.
Drugiego dnia prelegenci z Norwegii (Nina Svartedal), Niemiec (Holger Göderz) i Hiszpanii (Fernando Tejerina) zaprezentowali rozwiązania stosowane w swoich krajach. Omawiano m.in. zintegrowaną strategię ochrony zasobów genetycznych w Norwegii, działania łączące ochronę in situ i ex situ w Niemczech oraz systemy ułatwiające bankowanie materiału od ras rodzimych w Hiszpanii. Duże zainteresowanie wzbudził również wykład Fernando Tejeriny o programach promujących produkty i rasy zachowawcze w Hiszpanii.
Podsumowując konferencję, podkreślono, że aktualizowana Strategia powinna odpowiadać na wyzwania związane ze zmianami klimatu, zagrożeniami chorobami zakaźnymi, degradacją środowiska i akceptacją społeczną. Ważne jest także wzmacnianie bezpieczeństwa żywnościowego przy jednoczesnym zachowaniu bogatej puli genów oraz zrównoważonym użytkowaniu zwierząt.
Na zakończenie organizatorzy podziękowali wszystkim uczestnikom za aktywny udział i merytoryczne dyskusje, a zagranicznym prelegentom — współpracującym z Instytutem w ramach Europejskiego Regionalnego Punktu Kontaktowego ERFP — za cenne doświadczenia i inspirujące przykłady rozwiązań wdrażanych w innych krajach.
