W dniach 12 – 14 maja 2023 roku, w Poznaniu, na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się Krajowa Wystawa Ras Rodzimych w ramach XXX Narodowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych. Główna ekspozycja ras rodzimych mieściła się w pawilonie 3a, a szynszyle prezentowane były w pawilonie 3. Uczestniczyło 35 wystawców (część z nich wystawiała po kilka gatunków lub ras zwierząt), prezentujących następujące rasy, odmiany i rody zwierząt:
- krowy (11 sztuk.): 5 sztuk rasy polska czarno-biała oraz po 2 sztuki polskie czerwone, polskie czerwono-białe i białogrzbiete;
- klacze (6 sztuk): konika polskiego, huculskie, wielkopolskie, śląskie i zimnokrwiste w typie sokólskim ze źrebiętami oraz klacz małopolska bez źrebięcia;
- ogiery (3 sztuki): 2 ogiery rasy wielkopolskiej oraz 1 ogier rasy małopolskiej;
- owce (40 sztuk, po 3 maciorki i 2 tryki z każdej rasy): wrzosówka, świniarka, cakiel podhalański, polska owca górska odmiany barwnej, czarnogłówka, pomorska, merynos polski w starym typie, merynos odmiany barwnej;
- kozy (8 sztuk. i 3 koziołki): karpacka, sandomierska, kazimierzowska;
- kury (9 rodów): zielononóżka kuropatwiana (Z-11), żółtonóżka kuropatwiana (Ż-33), sussex (S-66), rhode island red (R-11), rhode island white (A-33); zielononóżka kuropatwiana (Zk); polbar (Pb); czubatka polska (CP-11); czubatka polska (CP-22);
- gęsi (8 rodów): zatorskie (ZD-1), biłgorajskie (Bi), garbonose (Ga), pomorskie (Po), rypińskie (Ry), kartuskie (Ka), suwalskie (Su), kubańskie (Ku);
- kaczki (4 rody): pekin krajowy (P-33), kaczka pomniejszona (K-2), kaczka KhO-1, pekin duński (P-8);
- króliki popielniańskie białe (8 szt.);
- szynszyle beżowe: (26 szt.);
- pszczoły: środkowoeuropejskie linii Asta oraz pszczoła kraińska linii Dobra;
- gęś biała kołudzka®.
Podczas wystawy zaprezentowano w sumie 102 sztuki zwierząt i 22 stadka drobiu ras rodzimych oraz 2 pokazowe ule.
Dnia 12 maja miała miejsce ocena zwierząt, zgodnie z Regulaminem oceny zwierząt ras rodzimych i nagradzania hodowców na XXX Narodowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych. Oceny dokonało pięciu sędziów ds. oceny poszczególnych gatunków ras rodzimych. Ocenie poddano: 85 zwierząt oraz 21 stadek drobiu, w tym: 11 sztuk bydła czterech ras rodzimych, 40 sztuk owiec ośmiu ras, 8 królików rasy popielniańskiej białej oraz 26 szynszyli beżowych.
W wyniku oceny przyznano 15 tytułów czempiona, 14 tytułów wiceczempiona, 84 złote medale i 7 srebrnych. Żadne ze zwierząt nie zostało zdyskwalifikowane.
Kolejnego dnia, 13 maja, miało miejsce przyznanie tytułów czempiona, którego dokonali: Sekretarz Stanu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Lech Antoni Kołakowski, Komisarz UE ds. Rolnictwa – Janusz Wojciechowski, Dyrektor Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt – Leszek Sobolewski oraz Dyrektor Instytutu Zootechniki PIB – dr Krzysztof Duda, Wręczenie nagród prowadziła dr inż. Agnieszka Chełmińska.
W następnej kolejności odbył się na ringu pokaz zwierząt ras rodzimych. Całość pokazu koordynowała pełnomocnik Dyrektora Instytutu Zootechniki ds. ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt – prof. dr hab. Józefa Krawczyk. Koordynatorzy przedstawiali hodowców ras rodzimych i przybliżali historię oraz charakterystykę poszczególnych ras. Hodowcy prezentowali na ringu swoje zwierzęta: klacze i ogiery, krowy, owce i kozy, kury, gęsi i kaczki, króliki, szynszyle beżowe oraz ule pokazowe z pszczołami. Podobnie jak wręczenie czempionów, pokaz był niezwykle interesujący i zgromadził liczną publiczność. Podczas wystawy eksperci/koordynatorzy, którzy byli obecni na stoisku Instytutu, udzielali informacji na temat poszczególnych ras oraz możliwości uzyskania wsparcia finansowego na utrzymywanie zwierząt ras rodzimych.
Złote i srebrne medale, dyplomy za tytuł wiceczempiona oraz za uczestnictwo dla hodowców ras rodzimych, zostały wręczone 14 maja przez przedstawicielkę Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MRiRW – Magdalenę Mietlicką-Zakrzewską, Zastępcę Dyrektora Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt – Monikę Kajak, Prezesa Zakładu Doświadczalnego IZ PIB w Odrzechowej Sp. z o. o. i Prezesa Polskiego Związku Hodowców Koni – Władysława Brejtę oraz Dyrektora Instytutu Zootechniki PIB – dr. Krzysztofa Dudę.
Ponadto, Dyrektor Instytutu wręczył statuetki i dyplomy: Ewie i Romanowi Szulcom „Za wieloletnią współpracę i zasługi w ochronie świń rasy złotnicka pstra”; Romanowi Grzywińskiemu „Za szczególne zasługi w ochronie świń rasy puławskiej”; Alfredowi Skrentnemu „Za wieloletnią współpracę i zasługi w ochronie świń rasy złotnicka biała”; Mariuszowi Tomczakowi „Za duże zaangażowanie w ochronę rodzimych ras koni”; Małgorzacie Studzińskiej „Za duże zaangażowanie w ochronę rodzimych ras koni”; Markowi Bańce „Za wkład w ochronę zasobów genetycznych kóz rasy karpackiej” oraz Zbigniewowi Kołodziejowi „Za zasługi w promocję rodzimych ras zwierząt”.
Wśród osób odwiedzających wystawę, rozpowszechniano również materiały informacyjno-promocyjne, m.in.: broszury i ulotki informacyjne dotyczące rodzimych ras zwierząt gospodarskich, kolorowanki dla dzieci z rasami rodzimymi, długopisy, kubki, smycze, torby i in. Zorganizowano „kącik plastyczny dla dzieci”, poświęcony zwierzętom gospodarskim ras rodzimych. Wszystkie dzieci otrzymały nagrody.
